Muzeum Sztuki i Designu. Historie jubilerskie: Najciekawsze z kolekcji 1947–2019. Pod redakcją Barbary Paris Gifford. Stuttgart: Arnoldsche, 2021.
Wydane w połączeniu z wystawą 45 historii w biżuterii, historie jubilerskie: najciekawsze z kolekcji 1947–2019 oferuje ucztę wizualną i literacką. Świętuje kolekcję biżuterii artystycznej nowojorskiego Muzeum Sztuki i Projektowania (MAD). (MAD był wcześniej znany jako Muzeum Rzemiosła Amerykańskiego) [ACM]). Przedstawienie i książka stanowią razem potężne przypomnienie o bogactwach jednej z najstarszych i najbardziej szanowanych amerykańskich publicznych kolekcji współczesnego rzemiosła.
Z jednej strony, z naciskiem na biżuterię i ozdoby po 1947 roku, zarówno wystawy, jak i publikacje pokazują silosowe podejście, które dominuje w ostatnich badaniach we współczesnym rzemiośle. Zachęcając do zbadania jednego aspektu rzemiosła, a nie całego tematu, taktyka ta zwykle prowadzi do dogłębnego zbadania określonej dziedziny lub medium poprzez wykorzystanie jego specyficznej roli w historii sztuki dekoracyjnej i projektowania.
W ostatnich latach strategia ta okazała się szczególnie satysfakcjonująca, ponieważ pozwala na tak bardzo potrzebne skupienie się na różnorodności, tożsamości i kwestiach związanych z płcią. Wszystkie są w różnym stopniu poruszone w tej wystawie i publikacji. Jednak takie podejście zapobiega i/lub ogranicza dyskurs na temat kontekstu takich obiektów w szerszych ramach dzisiejszej sztuki.
Niestety, wiele z prac przedstawionych w Historie jubilerskie rozpatrywane są jedynie z perspektywy rzemiosła i wzornictwa XX i XXI wieku. Co ciekawe, te teksty, które odwołują się do równoległych wydarzeń w sztuce nowoczesnej i współczesnej, w dużej mierze zostały przygotowane przez historyków sztuki podobnego pokolenia i/lub wykształcenia.
Założeniem Biżuteria Historie została ustanowiona we wstępie przez prezesa zarządu MAD, Michelle Cohen, która zasługuje na szczególne uznanie za wsparcie tego projektu. Cohen jednoznacznie twierdzi, że każda biżuteria – czy to tradycyjna forma złożona z kamieni szlachetnych, czy bardziej współczesny przykład wykorzystujący niespotykane materiały – ma swoją historię. Ponieważ jednak zbiory MAD datują się od 1947 r., czytelnik nigdy nie będzie w stanie dowiedzieć się, jak porównać historie o dziełach wykonanych przed tym czasem.
Po przedmowie Cohena następuje genialny esej zatytułowany Opowieść o biżuterii MAD, przez współpracownika kuratora i redaktora publikacji MAD, Barbarę Paris Gifford. W nieformalnym tonie Gifford najpierw dokładnie opisuje projekt. Następnie czerpie z zasobów biżuterii MAD, aby opowiedzieć dramatyczną historię innowacji i innowatorów stojących za międzynarodową biżuterią artystyczną od okresu powojennego do dnia dzisiejszego.
Gifford śledzi przejście od skupienia się na abstrakcji i modernizmie późnych lat 40. i 50. XX wieku do eksperymentowania, najpierw z materialnością, a następnie z różnymi formami technologii, w tym z digitalizacją. Cały czas skupia się na przemianach roli ciała we współczesnej biżuterii. Gifford wyraźnie określa również towarzyszącą jej rewolucję estetyczną, od biżuterii, która odpowiada na tradycyjne obawy, po elementy komentujące kwestie społeczne, polityczne, kulturowe lub środowiskowe.
Wśród najbardziej satysfakcjonujących aspektów eseju są wysiłki Gifforda na rzecz integracji nowych badań. Jej umiejętność łączenia konkretnych wkładów wielu aktorów, umieszczania ich w kontekście i gromadzenia tych informacji w przekonującym, pięknie wykonanym dokumencie sprawia, że jej esej jest nieocenionym wkładem w literaturę w tej dziedzinie. Jej wartość umniejsza jedynie decyzja autorki o sprowadzeniu do końca jej definicji biżuterii studyjnej, współczesnej i artystycznej.
Wystawa i książka łączą głosy wielu współtwórców w monumentalny wspólny wysiłek. Przywodzi to na myśl „komitety naukowe” złożone z uczonych, którym, gdy w latach 60. i 70. XX wieku po raz pierwszy wprowadzono w Ameryce przeboje kinowe, kazano opracować „narracje” wystaw.
Zasadniczo projekt MAD połączył wysiłki zarówno Gifforda, jak i kierownika projektu/asystenta kuratora MAD Angelika Vizcarrondo-Laboy z działaniami komitetu. W jej skład wchodziło siedmiu szanowanych pedagogów, kuratorów, pisarzy i historyków w tej dziedzinie, a także niezliczona ilość cenionych doradców. Członkowie komitetu, począwszy od utalentowanego artysty i pedagoga Timothy’ego Veske-Mahona, a skończywszy na współzałożycielce New York Jewelry Week Belli Neyman, asystowali przy wstępnym wyborze przedmiotów. Następnie nadesłali teksty dotyczące wybranych dzieł sztuki. Jej członkowie zostali również poproszeni o ocenę kolekcji biżuterii MAD, identyfikując obszary potencjalnego wzrostu. Na koniec zasugerowali także dodatkowych autorów, którzy, podobnie jak członkowie komitetu, przygotowali narracje, które odzwierciedlają ich konkretną praktykę.
Powstałe w ten sposób eseje, użyte w skróconej formie na wystawie, są bogate, żywe i pouczające. Inspirują zarówno czytelnika, jak i widza wystawy do przejrzenia dużej ilości tekstu. Eseje są pogrupowane tematycznie na podstawie historii opowiadanych przez dzieła sztuki. Nie ma jednak formalnego wprowadzenia do każdego tematu. Niektóre historie skupiają się na jednym dziele sztuki, inne na wielu przedmiotach tego samego jubilera. Wreszcie jest kilka, w których kilka pozornie różnych przedmiotów jest prezentowanych razem. Autorzy tacy jak Donna Bilak i Urmas Lüüs umiejętnie odkrywają podobieństwa między tymi pracami, jednocześnie oddając magię tworzenia.
Niektórzy autorzy, tacy jak emerytowana kuratorka MAD Ursula Ilse-Neuman, kuratorka Elizabeth Essner oraz kuratorka i redaktorka Pierwszy amerykański magazyn o sztuce America Meredith (Cherokee Nation) wybrała bardziej tradycyjne podejście biograficzne. Umieszcza komentarz do twórczości MAD w kontekście karier i twórczości artystycznej. Inni pisarze, tacy jak platforma i magazyn Obecna obsesja założycielka Marina Elenskaya, dostarcza nowatorskie, prowokujące do myślenia interpretacje kulturowe.
Kilka narracji jest szczególnie poruszających. Należą do nich inspirujący esej dr Joyce J. Scott na temat afroamerykańskiego modernistycznego jubilera Arta Smitha; Poruszająca narracja Angelika Vizcarrondo-Laboy, wykorzystująca prace meksykańskiej artystki Aline Berdichevsky i amerykańskiej jubilerki Julii Turner, aby opisać niebezpieczeństwa, z jakimi borykają się współcześni imigranci; oraz relacja Helen W. Drutt English o historii Stanleya Lechtzina. Na przykład to, co pisze Drutt English, może pochodzić tylko od wrażliwego uczonego, który przez całe życie obserwował rozwój artysty. Podobnie hołd amerykańskiego artysty Thomasa Gentille’a dla swojego nauczyciela i mentora Johna Paula Millera daje nowe spojrzenie na obu artystów. To sprawia, że czytelnik życzy sobie dodatkowego stypendium.
Książka zawiera wybraną bibliografię prezentowanych artystów. W publikacji i na wystawie znajduje się także „Chronologia wybrana”, obejmująca lata 1930–2019. Gifford twierdzi, że jest w dużej mierze „amerykański”, co odzwierciedla oryginalne zaangażowanie muzeum w amerykańskie rzemiosło. Uwzględniono jednak również kluczowe międzynarodowe momenty w biżuterii artystycznej i technologii. Niemniej jednak ostatnie wydarzenia są na ogół organizowane przez MAD i inne nowojorskie instytucje. Albo odwołują się do wydarzeń, w których uczestniczyli różni współtwórcy projektu. To trochę zniechęcające. To budzi widmo dobrze znanego potocznego w świecie sztuki, że „Nic nie dzieje się na zachód od rzeki Hudson”. Również opisy tych wydarzeń, które są nieistotne dla historii ACM i MAD, często nie opisują ich prawdziwego znaczenia w tej dziedzinie.
Pomimo tej krytyki, książka Historie jubilerskie jest dobrze zorganizowany, pięknie zaprojektowany i bogato ilustrowany. To wizualna przyjemność przewracania się. Każda narracja jest połączona z oszałamiającymi, całostronicowymi kolorowymi płytami biżuterii. Praca została znakomicie sfotografowana z ciała, aby pokazać, jak każdy element byłby wyeksponowany w scenerii muzealnej. W kilku przypadkach dodatkowe fotografie przedstawiają przedmioty noszone w celu wzmocnienia narracji.
Dziś opowiadanie historii odgrywa kluczową rolę w nadawaniu sensu dziełom sztuki ze wszystkich mediów i w każdym wieku. W rzeczywistości jest to obecnie modne hasło dla muzeów w ogóle. Zasadniczo jest to to, co historycy sztuki robili od wieków – badając artystę/twórcę, znaczenie dzieła, jego pochodzenie i miejsce w historii społecznej i kulturowej. Obecnie muzea przekonują się jednak, że publiczność nie ma dość tego podejścia. W 2020 roku, kiedy 45 Historie w biżuterii otwarte w MAD muzeum otrzymało wiele pochwał za innowacyjność. Mimo że pandemia obniżyła frekwencję w muzeum, wysiłek ten, wraz z towarzyszącą mu piękną książką, wzmacnia wyjątkowość i znaczenie biżuterii artystycznej dla szerszej publiczności.
Notatka: 45 Historie w biżuterii był pokazywany w MAD od lutego do kwietnia 2022 r. Został na krótko zamknięty z powodu remontu galerii na drugim piętrze i ponownie otwarty jako Historie jubilerskie w lipcu 2022 r.